Een sterke focus op duurzaamheid, logistiek met toegevoegde waarde en perfecte toegang tot het Europese achterland. Het zijn de pijlers onder het succes van Port of Moerdijk. Interview met Ferdinand van den Oever, directeur van Havenbedrijf Moerdijk: “In 2030 zijn we de meest duurzame haven van de Nederlands-Vlaamse Delta.”
Hoe belangrijk is Haven van Moerdijk voor de regio?
“Het haven- en industrieterrein is - met ruim 2.600 hectare en ruim 400 bedrijven - de grootste werkgever van Brabant en de vierde zeehaven van Nederland. Op vier vervoerswijzen – weg, water, pijpleiding en spoor – kun je vanaf hier gemakkelijk de hele wereld bereiken. Met zo'n 2.000 zeeschepen en bijna 12.000 binnenvaartschepen die hier jaarlijks passeren en meer dan 1 miljoen vierkante meter aan overslag- en premium opslagfaciliteiten, is het bovendien een belangrijk knooppunt.
Het havengebied biedt 20.000 directe en indirecte banen, variërend van werk bij grote chemische bedrijven tot logistieke dienstverleners en bedrijven in de maakindustrie. De grootste is Shell Moerdijk, maar er zijn veel meer bedrijven actief op het haven- en industrieterrein die een sleutelrol spelen in de grondstoffentransitie.”
Moerdijk ligt voor een zeehaven nogal ver landinwaarts. Is dat geen nadeel?
“We zijn zelfs de meest landinwaarts gelegen zeehaven van Nederland, in het hart van de Vlaams-Nederlandse Delta. De strategische ligging tussen de havens van Rotterdam en Antwerpen maakt ons een belangrijke locatie voor het ontvangen van goederen van over de hele wereld, een knooppunt voor transport van en naar het Europese achterland. Het terrein is perfect bereikbaar. Goederen, grondstoffen en halffabrikaten komen aan via schip, trein, vrachtwagen of pijpleiding en gaan gebundeld of bewerkt vanuit Moerdijk via binnenwater, zee of land verder. Moerdijk is de brug naar Europa. En een logistieke hotspot, want op veel plekken ontwikkelen de logistieke activiteiten zich fors, zoals in de zones van Tradepark en Distriboulevard.”
Hebben de nabijgelegen havens van Rotterdam en Antwerpen nog voordelen van de ligging van Haven van Moerdijk of zijn jullie simpelweg concurrenten?
“Moerdijk kent niet de verkeersproblemen van andere mainports, je bent zonder files of opstoppingen zo op weg naar je eindbestemming, ook al door de snelle doorlooptijden in de haven zelf. Bij ons geen lange wachttijden aan de kade. Met Moerdijk als volgende stop na mainports Antwerpen en Rotterdam is de rest van de wereld binnen handbereik. Via Moerdijk transporteer je de lading makkelijk naar zowel het Europese achterland als naar de wereldmarkten. In die zin zijn we een aanvulling op die twee grote mainports, die zich in tegenstelling tot Moerdijk vooral richten op deepsea-activiteiten. Bovendien maakt ons fijnchemie cluster ons complementair aan andere havens.
Wel zijn we concurrenten wat betreft goede en snelle shortsea verbindingen, bijvoorbeeld met het Verenigd Koninkrijk maar ook met andere Europese bestemmingen.”
In 2014 heeft het Havenbedrijf haar Strategie 2030 gepubliceerd. Hoe staat Moerdijk ervoor?
“Op een aantal gebieden hebben we aanzienlijke vooruitgang geboekt, maar er is nog veel te winnen, bijvoorbeeld waar het gaat om verduurzaming van de industrie, met name de chemische industrie. Dit geldt overigens niet alleen voor de haven van Moerdijk. Er zijn forse investeringen nodig. De wet- en regelgeving werkt helaas niet altijd mee bij het circulair maken van de industrie.
We hebben succes behaald op het gebied van investeringen en een forse groei doorgemaakt bij spoorontwikkeling. Zo zijn recent een aantal spoorovergangen beveiligd en is de spoorterminal gerenoveerd en uitgebreid qua capaciteit. Een project dat tot stand kwam met behulp van een Europese Subsidie. Ook de versterking van het knooppunt Moerdijk voor de shortsea is gelukt, bewijzen de vele dagelijkse afvaarten naar verschillende bestemmingen in de UK en andere Europese havens. Ons uitgangspunt is dat alle ontwikkelingen moeten aansluiten bij de behoeften van mens en planeet. We investeren veel in onze omgeving en het milieu, die taak eindigt nooit.”
Haven van Moerdijk is opgesplitst in zes ‘thematische clusters’.
“De zes clusters hebben elk hun eigen unieke karakter. Die indeling heeft een reden: vergelijkbare bedrijven zijn geclusterd, waardoor ze het terrein optimaal kunnen benutten en kunnen samenwerken op het gebied van veiligheid, beveiliging en duurzaamheid. Utiliteitsdeling, het benutten van elkaars reststoffen, wordt door deze opzet aantrekkelijk en praktisch haalbaar gemaakt.
Industriepark Moerdijk omvat chemische en industriële bedrijven in de zwaarste milieucategorieën, zoals Shell Nederland Chemie. Hier worden grondstoffen en reststoffen verwerkt.
Dan is er Ecopark, waar je bedrijven vindt met veel aandacht voor duurzaamheid, zoals recyclingbedrijven of bedrijven die te maken hebben met energie. Hier ligt de focus op duurzaamheid en ecologisch ondernemen.
Nummer drie is Seaport, voor bedrijven met water gerelateerde activiteiten, zoals op- en overslag van stukgoederen, bulkgoederen en containers, maar ook nautische dienstverlenende bedrijven voor de scheepvaart en moderne overslagterminals voor het vervoer van goederen naar bedrijven die verder van de kust af liggen.
Het vierde park bestaat uit Distriboulevard en Tradepark. Hier zijn voornamelijk logistieke bedrijven verzameld.
Service Point huisvest een reeks dienstverlenende bedrijven en organisaties die andere bedrijven ondersteunen, zoals de Douane, de Marechaussee, het Havenbedrijf, de brandweer en het Havengezondheidscentrum.
Ons nieuwe Logistiek Park Moerdijk tenslotte, wordt een hoogwaardig bedrijventerrein met een innovatief, duurzaam karakter. Naast opslag en distributie ligt de focus op value added logistics, je voegt waarde toe door het verpakken, assembleren en repareren. Het is goed bereikbaar met directe verbindingen naar havenfaciliteiten en het spoornet.”
Is verduurzaming niet een enorme uitdaging, juist in een industriële omgeving als Moerdijk?
“Duurzaamheid is inderdaad de rode draad voor het management van het Havenbedrijf Moerdijk bij de nieuwe ontwikkelingen in de haven. In 2030 zijn we de meest duurzame haven van de Nederlands-Vlaamse Delta, dat is ons doel. Duurzaam ondernemen, gericht op het verminderen van de uitstoot van gevaarlijke stoffen en het gebruik van primaire grondstoffen en energie, staat nu al hoog op onze agenda. Groei, versterking van het concurrentievermogen van de haven en meer werkgelegenheid gaan hand in hand met verantwoord beheer van ruimte en natuurgebieden. We gaan ervoor zorgen dat de milieudruk op de lokale bewoners wordt verminderd.
In 2030 is Port of Moerdijk een haven- en industriecomplex waar duurzaamheid in al haar activiteiten vanzelfsprekend is. Een energieneutraal complex, gericht op de vergroening van bestaande chemische en procesindustrieën. Duurzaam vervoer via spoor, water en pijpleidingen wordt uitgebreid en er komen duurzame verbindingen tussen bedrijven.
Moerdijk participeert bovendien in EcoPorts, een netwerk van havens en havenprofessionals in Europa die kennis en ervaring op milieugebied uitwisselen. Schepen met een Green Award-certificaat zijn extra schoon en veilig en krijgen korting, om daarmee duurzamere scheepvaart te stimuleren. Ook werken we volgens het Port Environmental Review System (PERS), een Europese methodiek voor havens om de milieuprestaties onafhankelijk te beoordelen.”
Het Havenbedrijf start binnenkort met planning voor na 2030. Hoe ziet de toekomst eruit?
“Met de ontwikkeling van Logistiek Park Moerdijk versterken we de komende jaren de logistieke positie en het profiel van de haven.
De collectieve prestaties van ons bedrijfsleven bepalen ons succes als havenbeheerder.
Samen zorgen we voor een duurzaam en toekomstbestendig verdienvermogen en dragen we bij aan oplossingen voor tal van maatschappelijke uitdagingen. De bedrijven die in Moerdijk gevestigd zijn, bundelen meer dan voorheen de krachten en zoeken gezamenlijk naar synergiemogelijkheden.
Als Havenbedrijf Moerdijk zullen we slim en flexibel moeten blijven inspelen op trends om onze concurrentiepositie steeds weer te verbeteren. Door onze centrale positie hebben we hiervoor de sleutel in handen. Denk hierbij aan trends op het gebied van de circulaire economie en energietransitie. Ook de ontwikkelingen op het gebied van digitalisering, robotisering en digitale weerbaarheid zijn belangrijk voor ons. Net als de vertraging van de wereldhandel en de daarmee gepaard gaande verschuivingen in politieke en economische macht. Verder blijven we gefocust op geografische herpositionering, inclusief regionalisering en nearshoring of reshoring en de consolidatie en integratie van waardeketens. Dat alles is tenslotte van invloed op de toekomstige ontwikkeling van het havenbedrijf en het bedrijfsleven om ons heen.”
